آیا شطرنج واقعا یک ورزش است؟ - مجله گرافیک

خلاصه ای از تاریخچه شطرنج

شطرنج یکی از قدیمی ترین بازی هایی است که در بین مردم رواج داشته و تا امروز هم زنده مانده است. قدمت این بازی بیش از 1500 سال است و برخی از تاریخ شناسان معتقدند خاستگاه این بازی ایران است. عده ای هم آن را به هندیان، یونانیان، رومیان، بابلی ها، سکاها، مصریان، یهودیان، چینی ها، انگلیسی ها یا اعراب نسبت می دهند. اما موضوع مشترکی که در بین تمام روایات وجود دارد این است که شطرنج یک بازی در اصل ایرانی است که ابتدا به هند رفته و از آنجا به کشورهای عربی رسیده و سپس در سراسر اروپا رواج پیدا نموده است.

این بازی در اواخر قرن هجدهم تا سال 1880 در اروپا با سبک شطرنج رمانتیک بازی می شد. این سبک بر مانورهای سریع و تاکتیکی تاکید داشت و استراتژی های بلند مدت را به کار نمی برد. در نیمه دوم قرن نوزدهم میلادی، این بازی به شکل مدرن و سازمان یافته به وجود آمد و اولین مسابقات رسمی شطرنج دنیای در سال 1886 برگزار گردید. ویلهلم اشتاینیتز اولین قهرمان دنیا در این رشته بود و در سال 1886 به این مقام دست پیدا کرد.

قرن بیستم شاهد جهش های بزرگی در بازی شطرنج بود که در نتیجه آن، فدراسیون بین المللی شطرنج (FIDE) تاسیس شد. در سال 1997 یک ابررایانه IBM توانست کاسپاروف، قهرمان دنیا شطرنج در آن موقع، را شکست دهد.

شطرنج یک ورزش است نه سرگرمی

حالا که با تاریخچه این بازی قدیمی آشنا شدید بهتر است به سراغ آنالیز مهم ترین موضوع درباره آن برویم. در ادامه می خواهیم با 9 علت ثابت کنیم که شطرنج بیشتر از آنکه یک سرگرمی باشد، یک ورزش حرفه ای است.

1. بازی شطرنج به آمادگی جسمانی احتیاج دارد

درست است که بازی شطرنج براساس قدرت بدنی انجام نمی گردد اما ضروری است که شطرنج بازارن حرفه ای و نخبه از نظر بدنی در شرایط خوبی قرار داشته باشند. بازی بازیکنان حرفه ای معمولا از 7 تا 9 ساعت طول می کشد و کوچک ترین اشتباه به معنای از دست رفتن تمرکز بازیکن و شکست سریع او است. پس آمادگی و سلامت جسمانی برای بازیکنان شطرنج از ضروریات است.

2. شطرنج یک بازی رقابتی است

هر کسی که شطرنج بازی نموده است حتما اشتیاق و انگیزه پیروزی را هم تجربه نموده است. نشستن روبه روی یک حریف سرسخت و انجام بازی پیچیده به مدت طولانی به مقدار هر ورزش دیگری پر تنش است.

3. شطرنج احتیاج به مهارت دارد

بازیکنان حرفه ای شطرنج یک عمر را صرف ساختن هنر بازی، تمرین، مطالعه و تحقیق درباره این بازی می نمایند. برنامه های زندگی یک بازیکن حرفه ای شطرنج به مقدار یک ورزشکار حرفه ای سختگیرانه است.

4. شطرنج احتیاج به تمرین دارد

آداب معاشرت در این بازی بسیار مهم است. قبل و بعد از هر بازی، بازیکنان ملزم به دست دادن هستند. هر دو بازیکن باید قبل از بازی برای حریف خود آرزوی موفقیت نموده و پس از بازی صرف نظر از نتیجه به دست آمده از یکدیگر برای رقابتی که داشتند تشکر نمایند. این سنت قدیمی از احترام به حرف و ایده های او سرچشمه می گیرد و این واقعیت را نمایان می نماید که یک بازی درخشان احتیاج به حریفی شایسته دارد. جالب است بدانید که حتی نقض جزئی از این آداب معاشرت با مجازات شدید روبه رو می گردد و جریمه هایی را در پی دارد.

5. شطرنج یک ورزش شناخته شده است

کمیته بین المللی المپیک بازی شطرنج را به اسم یک ورزش به رسمیت شناخته است. البته این موضوع تاثیری در پررنگ تر شدن رقابت های شطرنج در المپیک ندارد اما بیانگر این موضوع است ویژگی های ذاتی این بازی با دیگر ورزش ها تفاوتی ندارد.

6. شطرنج یک بازی دنیای است

تقریبا 600.000.000 نفر در سراسر دنیا شطرنج بازی می نمایند و از این بازی می توان به اسم یک اشتراک بین مردم با زبان ها، فرهنگ ها و پیشینه های مختلف یاد کرد. اشتراکی که باعث ایجاد ارتباط های بین المللی و رفاقت مردم به وسیله این ورزش می گردد.

7. شطرنج یک ورزش ذهنی است

طبق تعریفی که در ویکی پدیا واقع شده است شطرنج یک بازی ذهنی و مهارتی است که در آن مؤلفه های ذهنی از جسمی مهم تر است. شطرنج یک چالش ذهنی است و افراد را به سمت فعالیت های ذهنی تازه سوق می دهد. بعلاوه این بازی مهارت های تفکر انتقادی و حل مسأله را در افراد توسعه می دهد.

8. شطرنج باعث شور و نشاط ملی می گردد

شاید بتوان اوج لذت ورزشی را در تماشای رقابت ورزشکاران هر کشور در رقابت های المپیک یا جام دنیای تعریف کرد. مسابقات دنیای شطرنج هم به همین شکل در مردم احساس شور و لذت ایجاد می نماید و پیروزی هر کدام از ورزشکاران باعث شادی و نشاط مردم آن کشور می گردد. برترین مثال برای این موضوع قهرمانی دنیای اسپاسکی در مسابقات سال 1972 و در اوج جنگ سرد است. رقابت بین بازیکنان آمریکا و شوروی به وسیله میلیون ها نفر در سراسر دنیا مشاهده شد و الهام بخش خیلی از این افراد بود.

9. شطرنج کنترل دوپینگ دارد

بازیکنان شطرنج هم مانند ورزشکاران دیگر رشته ها از نظر مصرف مواد انرژی زا و دوپینگ آزمایش می شوند. البته نگرانی اصلی در این بازی ها استفاده از مواد نیروبخش نیست بلکه استفاده بازیکنان از یاری های کامپیوتری و تقلب است که کارشناسان را نگران می نماید.

سخن آخر

برعکس تصور عموم مردم شطرنج یک ورزش است و بازیکنان حرفه ای آن علاوه بر آمادگی جسمانی باید آمادگی ذهنی خیلی بالایی داشته باشند. تمرینات و برنامه یک بازیکن حرفه ای بسیار سنگین و سخت گیرانه است. بعلاوه او باید قبل از آغاز بازی، در زمان انجام بازی و پس از آن رسوم و آدابی را رعایت کند. جالب است بدانید که عدم رعایت این قوانین می تواند با برخوردهای تنبیهی شدید و جریمه های مختلف همراه باشد.

منابع: CHESS