کسری پارکینگ، عامل اصلی نزاع و درگیری در بافت های فرسوده - مجله گرافیک

زهرا نژاد بهرام، عضو هیأت رئیسه شورای اسلامی شهر تهران در نشست تخصصی چالش تأمین پارکینگ در شهر تهران با تمرکز بر تأمین پارکینگ در بافت های فرسوده شهری به عنوان ریاست پانل و نخستین سخنران، هدف از برگزاری این نشست را واکاوی تمامی مسائل مرتبط با مسائل خاصی که برای سکونت در سطح شهر تهران به وجود آمده و دستیابی به راه چارههای معین در راستای بهبود وضعیت زیستی به ویژه در بافت های فرسوده ذکر کرد.

عضو هیأت رئیسه شورای اسلامی شهر تهران با اشاره به 3268 هکتار بافت فرسوده در سطح شهر تهران که دارای سه ویژگی نفوذناپذیری، عدم استحکام و ریزدانگی هستند و 10 هزار هکتار بافت ناپایدار که در مجموع حجم بسیار گسترده ای از شهر تهران را در برگرفته اند، یادآور شد: محدودیت در خدمات 7 گانه شهری، محدودیت در بهره گیری از ظرفیت های زیست مناسب و زیست پذیری مطلوب برای ساکنان، محدودیت پارکینگ و غیره از جمله مسائل و مسائل موجود و مترتب در بافت های فرسوده است.

به گفته نژاد بهرام، برجسته ترین ذی نفعان در محدوده بافت های فرسوده، علاوه بر ساکنین، بخش خصوصی است؛ بخشی که قادر است با ارائه راه چارهها و پیشنهادهایی به سازمان های مرتبط و سیاست گذار و مجری، همکاری لازم را داشته باشد و به عنوان بخش های نخبگی و دانشگاهی مناسب ترین راه چارهها را در اختیار دستگاه های اجرایی و مجری برنامه ها قرار دهد.

نژاد بهرام ضمن تأکید بر ضرورت توجه به سه گانه شهر، شهرداری و شهروند در طراحی ها، جستجوی مسائل و حتی اجرا، عنوان نمود: موضوع پارکینگ های عمومی، راه چارهی بود که شهرداری تهران با توجه به وضعیت خاص بافت های فرسوده به عنوان راه چارهی برای برون رفت از مسائل نوسازی تعریف کرد، چون اگر می خواستیم بر اساس قوانین، اجازه نوسازی را در شرایطی به شهروندان بدهیم که تأمین پارکینگ را هم بر عهده داشته باشند، امکان نداشت که بتوانیم در طول دو دهه گذشته به حدود40 درصد نوسازی بافت های فرسوده پایتخت دست پیدا کنیم.

عضو هیأت رئیسه شورای اسلامی شهر تهران در این باره اضافه کرد: راه چاره پیشنهادی این بود که نصف پارکینگ تأمین گردد و یا بقیه مبلغ مورد احتیاج برای تأمین پارکینگ را در حسابی خاص در شهرداری قرار دهند و مبالغ مذکور برای ایجاد پارکینگ های عمومی در محلات هزینه گردد که بخشی از این کار صورت گرفت و بخش بزرگی از آن ناتمام ماند، بطوری که در حال حاضر منجر به بروز معظلات جدید تر شده است.

نژاد بهرام با بیان این که مسئله پارکینگ در بافت های فرسوده تبدیل به آسیب اجتماعی، نزاع های خیابانی و کاهش اعتماد عمومی در محلات شده است، متذکر شد: مجموع این مسائل ما را با نوعی بی نظمی و عدم وجود انتظام در معابر روبرو نموده است.

عضو هیأت رئیسه شورای اسلامی شهر تهران با اشاره به اضافه نموده شدن سالانه 500 هزار خودرو به شهر، اعلام کرد: مجموعه شورای شهر، مدیریت شهری و تمامی دست اندرکاران حوزه مسائل شهری به دنبال راه چاره بلند مدت شهر بدون خودرو و کم خودرو هستند اما آنچه امروز شاهد آن هستیم، استفاده بیش از 2 خودرو در برخی از واحدهای مسکونی است که طبیعتاً پارکینگ های بیشتری را هم احتیاج دارد.

رئیس کمیته شهرسازی شورای اسلامی شهر تهران با اشاره به اینکه موضوع پارکینگ های محله ای در دستور کار بودجه سال 97 شهرداری تهران نهاده شده است، توضیح داد: در گام اول 55 میلیارد تومان برای این موضوع در نظر گرفته شد که زمین را به وسیله سازمان های وابسته به شهرداری از جمله سازمان نوسازی شهر تهران تأمین کنیم و بخش خصوصی با ایجاد پارکینگ های محله ای در قالب اقدامات مشارکتی با شهرداری، مسیر بهبود پیدا کردن وضعیت نامتناسب و اغتشاش و کسری پارکینگ در سطح شهر تهران و معابر را برطرف کند.

نژاد بهرام گفت: برطرف کردن موضوع پارکینگ؛ کمک دریافت از بخش خصوصی؛ ترغیب ساکنانی از بافت های فرسوده که امکان تأمین پارکینگ اضافی را دارا هستند و در اختیار قراردادن این پارکینگ ها به متقاضیانی که با محدودیت های ساختاری در تأمین پارکینگ روبرو هستند و طراحی پارکینگ هایی فراتر از پارکینگ های محله ای با استفاده از ظرفیت زمین هایی که از طرف سازمان ها و یا شهرداری های مناطق معرفی می شوند و ترغیت مالکین پارکینگ های عمومی به ورود در این عرصه از جمله راه چارههایی است که در گام نخست برای تأمین پارکینگ در بافت های فرسوده شناسایی شده است.

وی متذکر شد: ساکنین بافت فرسوده پارکینگ های هزینه بر را برنمی تابند. در این میان باید منافع سازنده و سودآوری او هم باید در نظر گرفته گردد.

رئیس کمیته شهرسازی شوای اسلامی شهر تهران در ادامه با تأکید بر ضرورت توجه به شرایط و منافع استفاده نمایندگان و سرمایه گذاران، به روش های مختلف تأمین پارکینگ در بافت های فرسوده اشاره و اعلام کرد: استفاده از تکنولوژی های جدید در ساخت پارکینگ، تبدیل فضاهای زیر سطحی به پارکینگ، استفاده از پارکینگ برج های بزرگ که ساعات کاری خاصی دارند و غیره از جمله روش هایی است که بخش خصوصی می تواند روی آنها تمرکز کند و با ارائه پیشنهادات کارآمد در این گفتگوی مشترک ما را در ارتقاء فضای زیست شهری و ارتقاء ارزش سکونت در بافت های فرسوده و ناکارآمد شهری کمک رساند.

استفاده از تکنولوژی های جدید در ساخت پارکینگ؛ ضرورت شناخت وضعیت معیشتی استفاده نمایندگان و بازگشت سرمایه سازندگان پارکینگ، اعطا یارانه به سازندگان؛ تسهیل و روان سازی فرآیندهای صدور پروانه؛ استفاده سرمایه گذاران و سازندگان از ظرفیت 60 دفتر توسعه محله ای مستقر در محلات دارای بافت فرسوده به عنوان مشاورین اصلی؛ دستیابی به مدلی منطقی و کارآمد در این حوزه؛ تأمین منابع و ایجاد صرفه اقتصادی برای بهره برداران پارکینگ و ... از جمله مهمترین مطالبی بود که از سوی نژاد بهرام در این نشست تخصصی مورد تذکر نهاده شد.

کاوه حاجی علی اکبری، مدیرعامل سازمان نوسازی شهر تهران نیز در این نشست تخصصی با اشاره به معضلات و مسائل کمبود پارکینگ و توقفگاه های عمومی در سطح شهر تهران، یادآور شد: استفاده از خودروهای شخصی به دلیل فقدان زیرساخت های مورد احتیاج و لازم در حمل و نقل عمومی و فقدان حداقل زیرساخت های لازم برای توقف خوردروها، به شیوه ای متدوال و مرسوم برای جابجایی در شهر تهران مبدل شده است.

مدیرعامل سازمان نوسازی شهر تهران اعلام کرد: مجموع سیاست هایی که در سال های گذشته به منظور تشویق ایجاد پارکینگ عمومی در قسمت های مختلف شهر و به ویژه در مرکز شهر اعمال شده، بیشتر از اینکه بتواند جای پارک ایجاد کند، به دلیل تعریف کاربری های همجوار، تقاضای سفر ایجاد نموده است.

علی اکبری با بیان این که مشکل تأمین پارکینگ که در سطح شهر بصورت عام وجود دارد، در بافت فرسوده شکل ویژه تر و حاد تری پیدا می نماید، اعلام کرد: به دلیل ساخت و سازهایی که در گذشته دور و یا از دهه 1330 به بعد و ناشی از تفکیک های شبانه و غیرمجاز بر روی اراضی کشاورزی در اطراف مرکز شهر تهران انجام شده، بافت های فرسوده ای شکل گرفته که بدون رعایت حداقل استانداردهای لازم ساخته شده اند و حتی قبل از نوسازی نیز فاقد زیرساخت های لازم از جمله پارکینگ هستند.

مدیرعامل سازمان نوسازی شهر تهران در این خصوص اضافه کرد: شرایط بعد از نوسازی، مسئله کمبود پارکینگ را در بافت های فرسوده حاد تر می سازد، چرا که مجموعه ای از سیاست ها برای نوسازی مسکن در طی یک دهه گذشته برای این بافت ها تعریف شده که منجر به اقبال عمومی شده تا مردم بصورت انفرادی و تجمیعی پلاک ها را نوسازی نمایند و درنتیجه شاهد جریان 40 درصدی نوسازی در طی ده سال گذشته بوده ایم.

علی اکبری ادامه داد: 80 هزار پلاکی که در این جریان از شهرداری ها پروانه دریافتد، حدود 190 هزار واحد مسکونی را فراوری نموده اند که 50 درصد این ساخت و سازها بصورت انفرادی با میانگین مساحت 113 متر مربع و 50 درصد بصورت تجمیعی با میانگین 2 پلاک و میانگین مساحت تقریبی 150 متر مربع بوده اند و نتوانستند 100 درصد پارکینگ مورد احتیاج را تأمین نمایند.

وی اعلام کرد: از سال 1390 سیاست 50 درصد تأمین پارکینگ را داشته ایم و می توانیم انتظار داشته باشیم که حدود 30 تا 40 درصد از واحدهایی که در بافت ساخته شده فاقد پارکینگ باشد.

مدیرعامل سازمان نوسازی شهر تهران با بیان این که پارکینگ علاوه بر اینکه محل توقف خودرو به عنوان یک کالای مصرفی است، اعلام کرد: خودرو در بافت های فرسوده نقش سرمایه ای نیز دارد چرا که بخشی از ساکنان بافت های فرسوده از خودرو به عنوان کالایی ارزشمند و وسیله امرار معاش استفاده می نمایند.

علی اکبری با بیان این که بیشترین میزان نزاع هایی که بصورت رسمی ثبت شده و یا حتی در مواردی منجر به قتل شده است، نزاع بر سر جای پارک بوده، توضیح داد: تأمین کسری پارکینگ و جبران بخشی از این معضل از چند سال گذشته در دستور کار شورای اسلامی شهر تهران و شهرداری نهاده شده و می توان اذعان کرد که حدود 4 الی 5 سال است که سیاست معینی در این حوزه وجود دارد.

مدیرعامل سازمان نوسازی شهر تهران هدف از برگزاری این نشست را تحلیل و واکاوی سیاست های موجود و ارائه پیشنهادات و راه چارههای کارآمد در این حوزه دانست و گفت: شهرداری تهران بخشی از زمین های خود را در اختیار تأمین فضاهای پارکینگ قرار داده است که بخشی از آن توسط سازمان نوسازی شهر تهران راهبری می گردد و شهرداری های مناطق مختلف نیز اعلام آمادگی نموده اند که نقاطی را به این مهم اختصاص دهند.

علی اکبری عنوان نمود: سازمان نوسازی شهر تهران تا به امروز اقدام به انتشار 2 فراخوان برای جذب پیمانکار در این زمینه نموده، اما متأسفانه هیچ پیمانکاری جهت مشارکت اعلام آمادگی ننموده است.

وی با بیان این که سازمان نوسازی در سال های گذشته اقدامی را انجام داد که از ظرفیت پارکینگ های مکانیزه در بافت های فرسوده استفاده کند، اعلام کرد: مالکیت زمین محل استقرار و مسئله نگهداری این پارکینگ ها موضوعاتی بود که باعث شد پارکینگ های خریداری شده از سوی سازمان نوسازی تنها در محوطه هایی که شهرداری های مناطق استقرار دارند مثل ساختمان های شهرداری های مناطق 15، 16 و 17 مستقر شوند؛ شهرداران محترم مناطق نیز برای جابجایی این پارکینگ ها به بافت های فرسوده اعلام آمادگی نموده اند ولی آیا در بافت زمین هست؟ و اگر هست، ساز و کار نگهداری آن به چه صورت باید باشد؟

مدیرعامل سازمان نوسازی شهر تهران اضافه کرد: شهرداری بر اساس مصوبه شورای اسلامی شهر تهران تعدادی پارکینگ تعهدی ایجاد نموده است؛ بدین معنا که پروانه را صادر نموده با میزانی از کسری پارکینگ و این فورجه را داده که تا زمانی که انتها کار صادر می گردد، سازنده و یا مالک اقدام به تأمین کسری پارکینگ تا شعاع 250 متر کند.

علی اکبری در این رابطه اعلام کرد: در حوزه پارکینگ تعهدی، برای ساخت حدود 6 هزار واحد ساختمانی پروانه صادر شده، واحد ساخته شده و مردم در آن مستقر شده اند، 18 ماه سپری شده، به مرحله اخذ انتها کار رسیده است اما در شعاع 250 متری پارکینگی وجود ندارد که مالک آن را بخرد و به واحد خود وصل کند، اگر هم وجود داشته باشد موضوع اسناد مالکیتی آن حل نشده است.

مدیرعامل سازمان نوسازی شهر تهران در انتها سخنان خود ضمن ابراز خرسندی از برگزاری این نشست تخصصی، ابراز امیدواری کرد که این گفتگوها بتواند فضایی را در جهت برطرف مشکل تأمین پارکینگ به عنوان یکی از اساسی ترین چالش ها در شهر تهران و به ویژه در بافت های فرسوده ایجاد نماید و راهگشا باشد.

در ادامه این نشست تخصصی سایر اعضاء پنل به ایراد سخنرانی پرداختند و به پرسش های مطرح شده از سوی حاضرین در جلسه پاسخ گفتند.

شایان ذکر است متقی، سرپرست سازمان عمرانی مناطق شهرداری تهران؛ موسوی، مدیر کل معماری و ساختمان معاونت شهرسازی و معماری شهرداری تهران و عضو کمیته تخصصی تدوین ضوابط و مقررات شهرسازی شهرداری تهران؛ رضوی، عضو هیأت رئیسه انجمن کارفرمایی پارکینگ های مکانیزه و صادر نماینده ملی سال 97؛ فقیهی، رئیس اتحادیه دارندگان توقفگاه و پارکینگ و کوکب زاده فعال حوزه نمایشگاهی و برگزار نماینده نمایشگاه تخصصی پارکینگ و تجهیزات پارکینگ در نمایشگاه شهر آفتاب از دیگر اعضای پنل در این نشست بودند.

مدیرعامل سازمان نوسازی شهر تهران پس از انتها این نشست تخصصی به همراه سرپرست سازمان عمرانی مناطق شهرداری تهران از پروژه پارکینگ مکانیزه فرهنگ بازدید کرد.