روزشمار: 17 آذر؛ روز جهانی هواپیمایی کشوری

به گزارش مجله گرافیک، 7 دسامبر سالروز امضای کنوانسیون بین المللی هواپیمایی کشوری در سال 1944 میلادی است که متعاقب امضای این کنوانسیون، سازمان جهانی هواپیمایی کشوری (ایکائو) تأسیس شد. مجمع عمومی این سازمان در سال 1992، طی قطعنامه ای این روز را به عنوان روز جهانی هواپیمایی کشوری بیان کرد.

به نقل از افسانه های قدیمی، بشر همواره سعی می نموده، به نحوی عمل پرواز را انجام دهد. پرواز بر فراز آسمان، یکی از کهن ترین و دیرینهترین آرزوهای بشر، که چندین قرن فکر انسان ها را به خود معطوف نموده بود و در اواخر قرن نوزدهم به حقیقت نزدیک شد.

اولین تفکر و تلاش برای ساخت هواپیما به قرن شانزدهم میلادی بازمی گردد وقتی لئوناردو داوینچی نقاش و دانشمند ایتالیایی، پیروز به ساخت دستگاه کوچکی، مرکب از دو بال، یک بدنه و یک سکان شد و آن را از مکان مرتفعی به پائین رها کرد که پس از طی مسیری به آرامی روی زمین نشست، اما داوینچی به دلیل آزار و اذیت اطرافیان که تلاش وی را بی فایده و پرواز را امری غیرممکن می پنداشتند، از ادامه این کار منصرف شد. ایکاروس و دائه دالوس از جمله کسانی بودند که سعی کردند با بال هایی که از پر و موم ساخته بودند، پرواز نمایند. اما این آزمایش طی صدها سال، مرگ بسیاری را که خواستند دوباره آزمایش نمایند، فراهم آورد.

در 1678 میلادی، بینه فرانسوی با تعقیب فکر دواینچی، دستگاهی ساخت که بال هایش از طریق انسان حرکت می کرد اما او نتواست با این دستگاه پرواز کند. بعلاوه در 1784 میلادی یک فرانسوی دیگر به نام بین ونو دستگاهی با بال هایی شبیه پروانه ساخت که می توانست مدت زیادی در هوا بماند و سقوط نکند.

بنابراین یک وسیله نوی باید اختراع می شد. راجر بیکن اولین کسی بود که پیشنهاد کرد که ممکن است با ساختن موتوری که یک نفر راهنمایی آن را بر عهده داشته باشد، به این آرزوی دیرینه جامه عمل پوشاند.

در قرن هفدهم، توجه بشر به پروازهای سبک تر از هوا معطوف شد. بنابراین اولین پرواز با بالون هایی که از هوای گرم و هیدروژن پر می شدند انجام گرفت. به این ترتیب، بشر برای رسیدن به یک پرواز واقعی راه زیادی در پیش داشت.

اولین ماشین پرواز، سنگین تر از هوا، یک هواپیمای بی موتور ساده بود که در سال 1804 میلادی ساخته شد. ظرفیت این هواپیما، 154 اینچ مربع بود که روی یک میله نصب شده بود و دارای دمی هم در عقب بود.

در سال 1848، جان استرینگ فلو، اولین کسی بود که هواپیمای یک باله را که از طریق نیروی بخار به حرکت درمی آمد، ساخت. طول این هواپیما 30 پا بود. پس از این که آزاد می شد، به تدریج بالا می رفت و با یک وسیله ساده ای هم که روی آن نصب نموده بودند می توانستند صعود آن را متوقف نموده و فرود آیند.

روس ها ادعا می نمایند که الکساندر موژائیسکی، در سال 1882 اولین کسی بوده که با یک هواپیمای بخاری، پرواز نموده است.

اتولیلین تال آلمانی در سال 1891 میلادی با هواپیمایی بی موتور، پیروز شد در آسمان پرواز کند و رویای پرواز انسان را به ثمر برساند.

در 1896 دکتر ساموئل پیریونت لنگلی توانست یک پرواز پیروزیت آمیز انجام دهد. بدین معنی که توانست 3250 پا با سرعت 25 میل در ساعت پرواز کند. بال هواپیمای او، 16 پا طول داشت.

در سال 1902 پرستون واتسون پرواز پیروزیت آمیزی را با یک هواپیمای دو باله ای که موتور در آن کار گذاشته بودند، انجام داد. ولی این ادعا تا به حال رسماً تأیید نشده است.

در 17 دسامبر 1903، اوریل رایت شروع به ساختن یک موتور برای هواپیمای خود کرد. یعنی با قدرت خود هواپیما را به هوا برد. البته این یک پرواز با استاندارد امروزی نبود و فقط 120 پا با سرعت 31 میل در هر ساعت، ارتفاع می گرفت. اما آنها پیروز به ثبت اولین پرواز کنترل شده با هواپیمای یک موتوره، در تاریخ شدند.

ولی همین هم کافی بود که آوریل و برادرش ویلبر را مصمم سازد که برای اولین بار هواپیمایی ساخته و پرواز دهند و پرواز آن از طریق نیروی بخار نباشد، بلکه با قدرت خود هواپیما، به پرواز درآید.

کورتیس، اهل آمریکا در سال 1908، اختراع برادران رایت را تکمیل و با قراردادن چند چرخ کوچک در زیر هواپیما مسئله فرود آمدن و برخاستن این وسیله را رفع کرد.

در حال حاضر با آنکه بیش از 100 سال از پرواز برادران رایت در آسمان می گذرد و پیشرفت و تحول چشمگیری در صنعت هواپیمایی انجام شده ولی هنوز هم بسیاری از هواپیماهای دنیا بر اصول همان اختراع برادران رایت ساخته می شوند.

سازمان بین المللی هوانوردی غیرنظامی (ایکائو)

با پیشرفت و تحول صنعت هواپیمایی احتیاج به هماهنگ سازی استانداردهای بین المللی پرواز، مدیریت خطوط هوایی، انسجام و یکپارچگی این صنعت در سراسر دنیا احساس شد، بدین منظور در هفتم دسامبر سال 1944 ضمناً تنظیم و امضای پیمان حمل و نقل هوایی معروف به پیمان شیکاگو، سازمان بین المللی هوانوردی غیرنظامی با نام اختصاری ایکائو پایه گذاری شد. مجمع عمومی این سازمان در سال 1992، طی قطعنامه ای این روز را به عنوان روز دنیای هواپیمایی کشوری تصویب و اظهار داشت که از سوی مجمع عمومی سازمان ملل متحد نیز به صورت رسمی این روز مورد تأیید قرار گرفته است. ایکائو به صورت رسمی در ششم می 1947 شروع به فعالیت کرد. از آن موقع تا به امروز این سازمان با تدوین استانداردها و مقررات لازم، به اعضای خود یاری نموده است تا علاوه بر داشتن پروازهایی امن و ایمن، حفاظت از محیط زیست را در زمره اهداف خود قرار دهند.

این سازمان، با 33 عضو، نهاد تخصصی سازمان ملل متحد محسوب می گردد که ساختمان دائمی آن در مونترال کانادا است و بر اساس کنوانسیون شیکاگو شکل گرفت و شورای ایکائو نهاد اصلی تصمیم گیری این سازمان به شمار می آید.

ایران نیز به طور رسمی در سال 1327 هجری خورشیدی به پیمان شیکاگو و سازمان ایکائو پیوست و پیشرفت های چشمگیری را در این صنعت دنیای و اساسی به دست آورد و نام خویش را برای بار دیگر در دنیا مطرح ساخت.

همه ساله کشورها برای گرامی داشت این روز و یادآوری و تأکید بر اهمیت صنعت هواپیمایی کشوری در توسعه مالی و اجتماعی جوامع و نقش اساسی سازمان هواپیمایی کشوری در حفظ، ارتقا، ایمنی و کارآیی و قانونمندی در حمل و نقل هوایی نسبت به برگزاری مراسم این روز و اجرای برنامه های مختلف اقدام می نمایند.

در ایران نیز سازمان هواپیمایی کشوری به عنوان متولی حاکمیتی، نظارتی و سیاست گذاری در صنعت حمل و نقل هوایی، برنامه این روز را با حضور مسئولین و دست اندرکاران شرکت های هواپیمایی و کارشناسان این صنعت در این روز برگزار می نماید.

منشور ایکائو

اطمینان از رشد منظم و ایمن هواپیمایی کشوری بین المللی در سراسر دنیا
تشویق صنعت و طراحی هواپیما برای مقاصد صلح جویانه
ترغیب توسعه خطوط هوائی، فرودگاه ها و تسهیلات هوانوردی برای هواپیمایی کشوری بین المللی
پاسخ به احتیاج مردم دنیا به حمل و نقل هوائی ایمن، منظم، کارا و باصرفه
جلوگیری از تضییع مالی ناشی از رقابت مضره
حفظ حقوق دول عضو و تامین فرصت مساوی برای اعضاء برای برقراری سرویس هوایی بین المللی
از بین بردن تبعیض میان کشورهای عضو
افزایش ایمنی پروازها در ناوبری بین المللی
ارتقای عمومی همه ابعاد هوانوردی
تعمیم و توسعه کلیه امور پشتیبانی هواپیمایی کشوری بین المللی

این روز فرصت مغتنمی است تا با نگاهی قدرشناسانه از تمامی دلسوزان عرصه صنعت هواپیمایی کشور تقدیر گردد و با تامل بیشتر در سایه همت تمامی مسئولان و متخصصان این فن شاهد پیشرفت های بیشتر و به روزتر در عرصه این صنعت مهم باشیم و با تلاش در راه توسعه و ارتقای صنعت هوایی کشور به جایگاه شایسته خویش در دنیا دست یابیم.