کدام بچه ها به گفتاردرمانی احتیاج دارند؟ - مجله گرافیک

کدام بچه ها به گفتاردرمانی احتیاج دارند؟

کودک یک ساله گفتار را به صورت تک کلمه آغاز می نماید. وقتی سنش به یک سال و نیم می رسد، تعداد کلمات افزایش می یابد و در 2 سالگی می تواند جمله های 2 کلمه ای بگوید. به تدریج دامنه کلمات و جمله ها و گفتار پیوسته کودک کامل تر می گردد. هر کودکی رشد زبان را مثل سایر توانایی های رشدی- حرکتی در سن معینی پشت سر می گذارد و همان طور که مثال زدم، در هر مرحله نشانه هایی از رشد زبان بروز می نماید. توجه به این نشانه ها معین می نماید کودک تاخیر گفتاری دارد یا نه. مثلا اگر در 2 سالگی هنوز کودکی قادر به بیان تک کلمه نیست، باید والدین به گفتاردرمانگر مراجعه نمایند.

یعنی فقط داشتن گفتار مهم است؟ قابل فهم نبودن کلماتی که کودک می گوید به گفتاردرمانی احتیاج ندارد؟

همزمان با رشد زبان، صداهای تولیدشده در گفتار هم دقیق تر و مفهومی تر می شوند. م، ب و د جزو صداهایی هستند که زودتر ظاهر می شوند و صداهایی مثل ک و گ و س و ز دیرتر ظاهر می شوند و آخرین صدا، ر هست. رشد این صداها نیز باید مورد توجه قرار گیرد. بعضی بچه ها صداها را به وضوح بیان نمی نمایند و گفتار نامفهومی دارند. متاسفانه زمانی والدین به این موضوع دقت می نمایند که فرزندشان وارد پیش دبستانی شده و اولیای مدرسه متوجه مشکل گفتاری کودک می شوند. این تاخیر و بی توجهی در تحصیل کودک مشکل آفرین خواهد شد.

اگر به دلایلی سن طلایی درمان گفتار گذشت، دیگر اصلاح شدنی نیست؟

حتی در بزرگسالانی که مسائلی در گفتار و زبان دارند، امکان معالجه وجود دارد اما درمان به مراتب سخت تر است چون عادت های غلط گفتاری به حدی در زبان نفوذ نموده که فرد قادر به ترک آنها نیست.

آیا بیماری های خاصی وجود دارد که به واسطه ابتلا به آنها کودک دچار تاخیر گفتاری گردد؟

در بعضی شرایط خاص مثلا در بچه های که نارس متولد می شوند، تاخیر گفتار و زبان قابل پیش بینی است و تمهیداتی وجود دارد که گفتاردرمانی به وسیله لمس درمانی و تقویت مهارت های مربوط به تغذیه به ایجاد مهارت های دهانی ـ حرکتی از همان سنین پایین یاری کند. نشانگان های ژنتیکی خاصی هم مثل نشانگان داون یا نشانگان هایی که باعث عقب ماندگی های ذهنی و تاخیرهای روانی-حرکتی یا شناختی می گردد، وجود دارد که کودک با آن متولد می گردد و مسائل گفتاری در این بچه ها قابل پیش بینی است. اما در بعضی موارد تاخیر و آسیب های کلامی بدون علت است و کودک در سایر حیطه های شناختی و هوشی بدون مشکل است حتی شنوایی سالمی دارد اما در ادای کلمات و جمله ها به مشکل برمی خورد. در این شرایط مراجعه به گفتاردرمانگر و توجه به بعضی تمهیدات به رشد زبان یاری می نماید.

آیا می توان گفت تاخیر کلامی در هر شرایطی نگران نماینده است؟

تاخیر در رشد زبان اگر درحد چند ماه باشد، نگران نماینده نیست یعنی اگر کودکی تمام مهارت های حرکتی-شناختی را داشته و شنوایی اش ایرادی نداشته باشد، ارتباط چشمی خوبی برقرار کند و مفاهیم را با رفتارش برساند و ارتباط اجتماعی خوبی داشته باشد، تاخیر چند ماهه کلامی نگران نماینده نیست اما این بچه ها هم باید تا قبل از 3 سالگی به لحاظ گفتاری راه بیفتند. با این حال مشاوره با گفتاردرمانگر برای تشخیص موارد نگران نماینده توصیه می گردد. مثلا به خصوص برای لکنت زبان به مشاوره احتیاج است.

درمان را نیمه کاره رها نکنید

محسن گلریز، کارشناس ارشد آسیب شناسی گفتار و زبان

معمولا بچه های که به علت اختلال های گفتار و زبان همراه والد یا والدین برای اولین بار در کلینیک حضور پیدا می نمایند، ارزیابی می شوند و قرار جلسات منظم هفتگی برای آنها معین خواهد شد. ممکن است والدین در جلسه حضور داشته باشند یا خارج از اتاق درمان منتظر بمانند. معمولا بعد از هر جلسه، گفتاردرمانگر توصیه های لازم در خصوص تمرین ها را به والدین می دهد و آنها در طول هفته باید سعی نمایند تمرین ها را در منزل انجام دهند تا یادگیری در محیط واقعی زندگی انجام گردد و کودک آنچه می آموزد به محیط های روزمره زندگی تعمیم دهد.

متاسفانه بعضی از والدین بعد از مراجعه اول یا گذراندن چند جلسه گمان می نمایند احتیاجی به ادامه درمان نیست و خودشان می توانند درمان را انجام دهند اما این باور کاملا نادرست است. والدین به تنهایی و بدون مشاوره آسیب شناس گفتار و زبان قطعا نخواهند توانست آموزش های لازم را برای کودک خود انجام دهند. آسیب شناس گفتار و زبان در طول فرایند درمان هم نقش درمانگر و هم نقش راهنمایی گر والدین را انجام می دهد و موثرترین نتایج درمانی از همکاری سه عنصر اصلی درمان یعنی مراجع، درمانگر و والدین به دست خواهدآمد.

پ